Positionpaper MAZ
Van binnen en buiten de beroepsgroep is er de wens dat het FMG standpunt inneemt over verschillende vraagstukken, de eerste in deze reeks is ons standpunt mbt de MAZ.
Positiestuk Medische Arrestantenzorg (MAZ)
De opdracht voor het leveren van medische zorg aan ingeslotenen (arrestanten) van de Politie en de Koninklijke Marechaussee wordt per aanbesteding aan de markt aangeboden. Het gaat hierbij om dienstverlening door heel Nederland. De politie definieert in de vooraankondiging de MAZ als een dienst uitgevoerd door huisartsen.
- De MAZ is naast de forensisch medische expertise en lijkschouw een kernonderdeel van de forensische geneeskunde.
- De MAZ is evenals de ouderengeneeskunde, arts verstandelijk gehandicapten en ziekenhuisarts geen huisartsenzorg, omdat het zorg voor een specifieke doelgroep betreft.
- De MAZ-aanbesteding moet doorgang vinden of definitief stoppen, aangezien de terugkerende onzekerheid rondom de MAZ een duurzame ontwikkeling van de FG belemmert.
Wat is medische arrestantenzorg?
Medische arrestantenzorg is de (semi) acute medische basiszorg voor verdachten die zijn aangehouden en op het politiebureau of arrestantencomplex zijn ingesloten. De arrestantenpopulatie bestaat hoofdzakelijk uit mannen tussen de 20 en 40 jaar. Ruim 70%van de arrestanten waarvoor medische hulp wordt gevraagd heeft een verslaving en/of psychisch en/of psychiatrisch problemen en/of een verstandelijke beperking.
De inschatting noodzaak medische zorg gebeurt door politie middels de checklist medische zorg (leidraad) wat leidt tot een beoordeling door een medische professional in gevallen zoals: verwardheid, agressie, ziekten, letsel na vechtpartij. Maar ook bij medicatiegebruik, aangepast dieet, na plaatsing observatiecel (en verlenging langer dan 24u), overplaatsing ziekenhuis, insluiting minderjarigen, in geval van intoxicatie, etc., moet een arts worden ingeschakeld. Medische arrestantenzorg vindt plaats in opdracht van politie[1] hetgeen betekent dat de medische zorg wordt ingeroepen door een intermediair en niet door de persoon zelf[2]. MAZ is (semi) acute zorg waarbij de arts op locatie komt, in tegenstelling tot de zorg in een huisartsenpraktijk of Huisartsenpost. Arrestanten blijven maximaal 4 dagen in een arrestantenverblijf waarna zij worden vrijgelaten of naar een huis van bewaring gaan.
Om medische arrestantenzorg te kunnen uitvoeren zijn bijzondere competenties nodig, gelet op de politiële context, episodische karakter van de zorg en de kenmerken van de doelgroep. Deze competenties maken integraal onderdeel uit van de3-jarige gesubsidieerde opleiding tot forensisch arts. Een specifiek kenmerk van de zorg voor arrestanten is het mogelijk verergeren van de presentatie van klachten ten bate van secundaire ziektewinst. Een belangrijk onderdeel van de medische arrestantenzorg is de samenwerking met en begeleiding van de zgn. arrestantenverzorgers. Zij zijn niet medisch onderlegd en spelen een sleutelrol bij de indicatiestelling en de uitvoer van de zorg.
In het politiebureau of arrestantencomplex moet worden uitgezocht welke medicatie een arrestant normaal of chronisch gebruikt, deze wordt vervolgens beoordeeld en gecontinueerd. Er wordt alleen bij uitzondering nieuwe medicatie voorgeschreven. Er is sprake van korte overbruggende basiszorg voor een specifieke patiëntengroep die de arts niet kent. De Medische arrestantenzorg is hiermee fundamenteel anders dan de huisartsenzorg die gekenmerkt wordt door longitudinale zorg bij een kleine groep patiënten die bij de huisarts bekend is.
In 2016 waren 26 organisaties (GGD-en en private aanbieders) actief op het terrein medische arrestantenzorg[3]. Het merendeel van de uitvoeders van de medische arrestantenzorg betreft forensisch artsen die werkzaam zijn bij GGD-en en andere forensisch medische organisaties.Vanuit de forensische geneeskunde zijn behandelrichtlijnen ontwikkeld voor veelvuldig in de politiecel voorkomende ziektebeelden[4] waarbij aanvullend gebruik wordt gemaakt van de wetenschappelijke richtlijnen van de NHG. Toenemend zullen binnen de medische arrestantenzorg ook andere disciplines (b.v. forensisch verpleegkundige en basisartsen) ingezet moeten gaan worden om een goede taakdifferentiatie mogelijk te maken. De forensisch arts blijft echter ten alle tijden hoofdbehandelaar.
Medische arrestantenzorg is naast de forensisch medische expertise en lijkschouw een kernonderdeel van de forensische geneeskunde. De integrale uitvoering van de drie forensisch geneeskundige taken Lijkschouw, Forensisch Medisch Onderzoek en Medische arrestantenzorg maakt dat de kwaliteit hoog, en de prijs-kwaliteitverhouding (voor alle drie kerntaken) in balans is.Om forensisch arts te kunnen worden en de Medische arrestantenzorg op het beoogde niveau uit te kunnen voeren moet de 3-jarige opleiding tot forensisch arts gevolgd worden. Er wordt binnen de opleiding ingegaan op somatisch zorg, maar met name ook op kennis van de juridische positie en samenwerking met politie.